Wykorzystanie tomografu komputerowego w diagnostyce chorób klatki piersiowej i śródpiersia

Jak już niejednokrotnie wspominaliśmy w naszych artykułach największą zaletą tomografu komputerowego jest to, że podczas jednego badania otrzymujemy obraz zarówno tkanki kostnej jak i tkanek miękkich. W przypadku badania schorzeń klatki piersiowej jest to niezwykle ważne i daje możliwość postawienia odpowiedniej diagnozy. Warto wiedzieć, że tomografia komputerowa klatki piersiowej jest dużo dokładniejsza niż rentgen czy USG tego obszaru, a do tego szybsza i tańsza od rezonansu magnetycznego. Pierwszy tomograf komputerowy w naszym kraju posiadał Poznań od 1978 roku. Jednak jak wynika z danych OECD (Organization for Economic Co-operation and Development) obecnie w Polsce na 1000 mieszkańców przypada średnio 17,2 tomografów.

W jakich przypadkach wykonuje się tomografię klatki piersiowej?

Badanie tomografem komputerowym klatki piersiowej wykonuje się u osób, które uległy wypadkowi i trzeba szybko dowiedzieć się jakie obrażenia ma dana osoba. Ponadto, lekarze zlecają wykonanie tego badania osobom, które mają mieć zaplanowaną operację chirurgiczną lub chcą zastąpić inne badanie o bardziej inwazyjnych charakterze np. koronarografii (badanie tętnic serca). Tomografia komputerowa klatki piersiowej jest także bardzo dobrym badaniem pozwalającym na ocenę postępów prowadzonego leczenia. Wskazaniem do wykonania tomografii jest także niejednoznaczny wynik badania rentgenowskiego klatki piersiowej.

Dzięki badaniu tomografem komputerowym klatki piersiowej można zdiagnozować:

• COVID-19 oraz powikłania, które mogą wystąpić po chorobie (więcej na ten temat przeczytacie tutaj >>>)
• liczne choroby płuc takie jak: marskość, zwłóknienia, rozedmę, niedodmę, sarkoidozę, a nawet asbestozę i pylicę oraz zmiany popromienne
• złośliwe i łagodne nowotwory (również zmiany występujące w węzłach chłonnych śródpiersia)
• obecność ciał obcych i wystąpienie zmian pourazowych np. uszkodzeń miąższu
• występowanie w płucach płynu lub zrostów w jamie opłucnej
• schorzenia i wady serca oraz choroby naczyniowe
• różne formy stanów zapalnych (ostre, przewlekłe, utajone, o nietypowym przebiegu)
• wady rozwojowe i wrodzone płuc, oskrzeli i tchawicy

Rodzaje tomografii komputerowej klatki piersiowej

Wyróżniamy kilka typów tomografii komputerowej klatki piersiowej:

• HRCT (tomografia komputerowa o dużej rozdzielczości) -> służy do szczegółowej oceny miąższu płuc np. w diagnostyce rozedmy
• tomografia komputerowa z kontrastem -> służy np. do diagnostyki guzów nowotworowych i nacieków
• tomografia w algorytmie zatorowości płucnej (inaczej tomografia angio tętnic płucnych) -> służy do diagnostyki zatorowości płucnej

Odpowiedni typ badania wybiera lekarz na podstawie innych badań i dotychczasowego rozpoznania.

Przygotowanie do badania TK klatki piersiowej wykonywanej z kontrastem i bez niego

To jak się przygotować do badania zależy od tego czy lekarz zdecydowała, że badanie ma być z podaniem kontrastu czy bez niego. Na ten temat również napisaliśmy oddzielny artykuł, który znajdziecie tutaj >>> 

Najważniejsze to aby pamiętać, aby usunąć z ubrań oraz ciała wszelkie metalowe przedmioty, które mogą wpływać na jakość uzyskanych obrazów.

Przed przystąpieniem do badania tomografem komputerowym, należy:

• Oznaczyć poziom kreatyniny oraz TSH w surowicy krwi - dotyczy TYLKO badań z podanym kontrastem. Wynik badania jest ważny 30 dni (w szczególnych przypadkach 7 dni).

• Nie jeść na 4 godziny przed badaniem - dotyczy TYLKO badań z podanym kontrastem

• Pić wodę niegazowaną w nieograniczonych ilościach

• Zgłosić się do ośrodka na 30 minut przed planowaną godziną badania

• Przynieść ze sobą dowód osobisty, dokumentację medyczną (poprzednie badania MR, TK, RTG, USG – opisy badań oraz CD/DVD, karty informacyjne leczenia szpitalnego i ambulatoryjnego, inną posiadaną dokumentację medyczną), okulary do czytania

• Leki zażywane codziennie przyjąć zgodnie z zaleceniami lekarza popijając wodą niegazowaną. UWAGA! Leki zawierające w swoim składzie metforminę należy odstawić na 48 godzin przed i po badaniu!

• Przed badaniem należy koniecznie powiadomić personel pracowni o chorobach nerek, chorobach tarczycy, cukrzycy, ciąży i karmieniu piersią. Odpowiedni kwestionariusz bezpieczeństwa jest dostępny w pracowni

Pamiętajcie, żeby po wykonanym badaniu z podaniem środka kontrastowego zwiększyć ilość spożycia płynów. Dzięki temu szybciej wydali się go z organizmu.

Przebieg badania TK klatki piersiowej

Badanie tomografem komputerowym jest bezbolesne i nieinwazyjne. Badanie klatki piersiowej zazwyczaj trwa od kilku do kilkunastu minut (maksymalnie pół godziny). W trakcie badania Pacjent wygodnie leży na specjalnym stole, który przesuwa się tak, że klatka piersiowa badanego jest otoczona szerokim pierścieniem urządzenia (gentrą). Stół, na którym leży Pacjent powoli przesuwa się o kilkanaście centymetrów a urządzenie w tym czasie wykonuje serię zdjęć. Są one następnie składane przez specjalny program komputerowy w jeden obraz struktur anatomicznych z poszczególnej warstwy poprzecznej ciała osoby badanej. Warto dodać, że możliwa jest także tzw. rekonstrukcja obrazu w płaszczyźnie innej niż poprzeczna (np. czołowej), a nawet opracowanie obrazu 3D.

Podczas badania Pacjent powinien pamiętać, że nie może się poruszać bo tylko wówczas uzyska się ostry i nieporuszony obraz.

W badaniach klatki piersiowej tomografem komputerowym Pacjent ma zazwyczaj głowę poza obrębem tunelu urządzenia, dlatego nawet osoby cierpiące na klaustrofobię nie powinny mieć problemu z jego przebiegiem. Jeśli jednak odczuwacie strach przed badaniem tomografem komputerowym to zachęcamy do zapoznania się z artykułem „Cztery sposoby radzenia sobie ze strachem przed badaniem rezonansem i tomografem".

Przeciwskazania do badania

Temat przeciwskazań do badania tomografem komputerowym poruszaliśmy już wielokrotnie dlatego teraz przypominamy jedynie, że badania tego nie wolno zbyt często powtarzać. Pacjent w trakcie badania poddany jest znacznie wyższym dawkom promieniowania niż w klasycznym RTG. Dlatego też u małych dzieci (poniżej 10 roku życia) i osób w podeszłym wieku (powyżej 65 roku) należy zachować ostrożność w wykonywaniu badania. U ciężarnych badanie to wykonuje się jedynie w przypadkach zagrożenia życia kobiety stosując przy tym wszelkie sposoby zabezpieczenia okolic jamy brzusznej.

Przeciwwskazaniem do wykonania tomografii komputerowej klatki piersiowej z wykorzystaniem środka kontrastowego jest:

• nadczynność tarczycy
• niewydolność nerek
• oraz wystąpienie w przeszłości reakcji alergicznej na kontrast.

Pamiętajmy jednak, że to lekarz decyduje o tym co dla Pacjenta jest najlepsze i to on kieruje na badanie.