Czym jest i jak objawia się polimialgia reumatyczna?
Polimialgia reumatyczna (PMR) jest autoimmunologiczną chorobą zapalną. Dotyka zazwyczaj osoby po 50. roku życia, przy czym dwukrotnie częściej są to kobiety. Objawia się głównie bólem i sztywnością w obrębie mięśni karku oraz obręczy barkowej i biodrowej. Ciekawostką jest, że zachorowalność bezpośrednio połączona jest z regionem, w którym mieszkamy. W Europie w głównej mierze cierpią na nią mieszkańcy północy, na południu praktycznie w ogóle nie występuje.
PRZYCZYNY POWSTAWANIA POLIMIALGII REUMATYCZNEJ
Polimialgia to choroba autoimmunologiczna, co w tym przypadku oznacza, że system odpornościowy atakuje komórki mięśni, prowadząc do ich stanu zapalnego. Niestety przyczyny tego zjawiska nie są znane. Uważa się, że występowanie PMR może mieć podłoże genetyczne. Pośród pozostałych czynników wpływających na wystąpienie choroby, wymienia się także zakażenie wirusami (zwłaszcza wirusem paragrypy), bakteriami (Mycoplasma pneumoniae i Chlamydia pneumoniae), a także palenie papierosów, czy narażenie na promieniowanie słoneczne. Nie bez znaczenia jest też wiek, polimialgia reumatyczna często określana jest chorobą ludzi w podeszłym wieku, szczyt zachorowań przypada pomiędzy 70., a 80. rokiem życia, a do 50. roku życia praktycznie w ogóle nie występuje.
OBJAWY POLIMIALGII REUMATYCZNEJ
Powodem do niepokoju powinien być ból w okolicach szyi i karku, bioder, czy barków utrzymujący się dłużej niż 2 tygodnie, a także zaobserwowanie występowania tzw. sztywności porannej tej grupy mięśniowej, ustępującej po około godzinie od przebudzenia. Objawy te mogą nasilać się stopniowo, przez wiele tygodni lub wystąpić gwałtownie. Często towarzyszą im też gorączka, osłabienie i złe samopoczucie, co w połączeniu z bólem mięśni błędnie traktowane jest jako objaw przeziębienia, czy innej infekcji wirusowej.
Wśród innych swoistych objawów wymienia się także:
objawy olbrzymiokomórkowego zapalenia tętnic, w tym zaburzenia widzenia i bóle głowy
tkliwość na dotyk wymienionych grup mięśni
trudności w uniesieniu kończyn górnych ponad głowę
ciastowate obrzęki kończyn dolnych i górnych
utrata apetytu
zmęczenie
spadek wagi
depresja
bezsenność
JAK ZDIAGNOZOWAĆ POLIMIALGIĘ REUMATYCZNĄ
Najlepiej udać się do lekarza reumatologa, po zebraniu wywiadu zlecone zostaną do wykonania badania laboratoryjne. Poza stwierdzeniem wysokich parametrów oznaczeń zapalnych, czyli dużego stężenia CRP i fibrynogenu oraz przyspieszonego OB (często >100 ml/h), a także zwiększenia aktywności fosfatazy alkalicznej, mogą wystąpić także odchylenia w morfologii krwi obwodowej, takie jak niedokrwistość, obecność ciał antykardiolipinowych, a także podwyższone stężenia immunoglobulin G i liczby płytek krwi. Nie wykrywa się natomiast obecności czynnika reumatoidalnego, przeciwciał przeciwjądrowych i przeciwciał anty-CCP oraz podwyższonego stężenia kinazy kreatynowej.
Konieczne będzie wykonanie także dodatkowej diagnostyki obrazowej. Pomocne w tym celu są dwa badania – USG oraz rezonans magnetyczny, mające na celu wykazanie zapaleń obecności stanu zapalnego w obrębie stawów biodrowych i ramiennych, kaletkach maziowych lub niektórych ścięgien.
JAK LECZYĆ POLIMIALGIĘ REUMATYCZNĄ
W leczeniu polimialgii głównymi lekami są te z grupy glikokortykosteroidów (najczęściej prednizon). Przynoszą one bardzo dobrą i stosunkową szybką reakcję, a co za tym idzie, poprawę stanu zdrowia chorego. Leczenie zazwyczaj rozpoczyna się od dużych dawek, które stopniowo są zmniejszane, aż do tzw. dawki podtrzymującej, którą pacjent zażywa jeszcze przez okres roku do dwóch lat. W nielicznych przypadkach zdarza się, że zredukowana dawka leku wywołuje nawrót choroby – w takim przypadku chorzy leczeni są długotrwale bardzo niskimi dawkami. Należy pamiętać, że długotrwałe zażywanie glikokortykosteroidów, tj. powyżej 3 miesięcy, należy wspomagająco suplementować witaminą D oraz wapniem, by zapobiec rozwojowi osteoporozy. W leczeniu PMR stosuję się też leki immunosupresyjne (np.metotreksat) oraz niesteroidowe leki zapalne.
Optymistycznie warto dodać, że choroba jest całkowicie uleczalna, a rokowania pacjentów zwykle są bardzo dobre.
UWAGA
Nie lekceważ objawów mogących świadczyć o polimialgii reumatycznej. Badania wykazały, że jest ona bardzo silnie powiązana z olbrzymiokomórkowym zapaleniem tętnic, czyli chorobą Hortona. Według badań u około 20% przypadków choroby te występują współistniejąco. Choroba Hortona może doprowadzić m.in. do zaburzeń widzenia i utraty wzroku.
Objawy przypominające polimialgię reumatyczną mogą wystąpić też w przebiegu licznych nowotworów. Jeżeli reumatolog nie stwierdzi choroby, warto przeprowadzić rozszerzoną diagnostykę hematologiczną i onkologiczną, by wykluczyć istnienie nowotworów:
białaczki szpikowej i limfatycznej
macicy, jajnika, pochwy
piersi
jądra oraz prostaty
tarczycy
nerek i pęcherza moczowego
żołądka
trzustki
jelita grubego i cienkiego
płuc