Cztery sposoby radzenia sobie ze strachem przed badaniem rezonansem i tomografem

Strach ma wielkie oczy… szczególnie gdy musimy się zmierzyć z czymś czego nie znamy, a do tego dochodzi dodatkowy czynnik stresu. Bez wątpienia jedną z takich sytuacji jest potrzeba wykonania badania przy pomocy np. tomografu komputerowego (TK) czy rezonansu magnetycznego (MRI). Jeśli dodatkowo stresuje nas przebywanie w zamkniętych przestrzeniach czy wręcz cierpimy na klaustrofobię to badania te (a w szczególności MRI) mogą nam się wydać prawdziwą torturą.

Zacznijmy od najważniejszej informacji, mianowicie tego, że oba wspomniane wyżej badania są bezpieczne i bezbolesne. Warto jednak mieć świadomość, że w wąskiej tubie przy stosunkowo nieprzyjemnych dźwiękach, które wydają te urządzenia można dostać ataku paniki. Jeśli wcześniej dochodziło u Was do takich sytuacji to mamy kilka wskazówek jak sobie poradzić z tym stresem i lękiem.

1. Rejestrując się na badanie poinformuj o swoich lękach

Najlepiej będzie gdy już podczas rejestracji na badanie uprzedzisz, że obawiasz się tego badania. Będzie to pierwsza okazja do tego, żeby zadać nurtujące Was pytania czy rozwiać różnego rodzaju wątpliwości. W Centrum Badań Klinicznych JCI można również umówić się na „próbną” wizytę, żeby sprawdzić jak się zareaguje na pobyt w tych urządzeniach.

2. Co zrobić, żeby poradzić sobie z klaustrofobią i stresem w trakcie badania?

Na badanie warto zabrać ze sobą opaskę na oczy przeznaczoną do spania. Można też zamknąć oczy już po położeniu się na łóżku i otworzyć je dopiero gdy badanie się skończy. Nie widząc łatwiej będzie wyobrażać sobie, że jest się w jakimś przyjemnym miejscu kojarzącym się z wypoczynkiem, relaksem i przyjemnościami. Można też skorzystać z typowych sposobów na radzenie sobie z sytuacjami stresowymi

uspokój natłok myśli - skupić się na miarowym, głębokim oddechu przez nos, starając się przy każdym wydechu zwracać uwagę na przyjemnym odczuciu przemieszczającego się powietrza. Wyrównanie oddechu spowoduje dotlenienie organizmu i spowolnienie pracy serca, a co za tym idzie, obniżenie stężenia kortyzolu we krwi (czyli hormonu odpowiedzialnego za odczuwanie stresu i niepokoju)
akupresura radzi, że w sytuacjach stresowych warto rozmasowywać miejsce znajdujące się przy mięśniach kłębu koło kciuka
zredukuj napięcie mięśni - skup się na poszczególnych częściach swojego ciała napinając przy tym główne grupy mięśniowe, a następnie je rozluźniając. Rób tak do momentu gdy poczujesz wiotkość. Najlepiej dodatkowo wyobrażać sobie jak napięcie ulatuje z ciała
powtarzaj w myślach, że nic Ci nie grozi

3. Jak personel może pomóc pacjentowi, który boi się badania rezonansem lub tomografem?

Dla każdego pacjenta, który czeka na jakiekolwiek badanie ogromne znaczenie ma postawa personelu medycznego. Tylko dzięki życzliwości, empatii, trosce i uśmiechowi mogą oni wesprzeć osobę, która przychodzi na badanie. Wiadomo, że osoby, które przychodzą na badanie robią to ponieważ są zaniepokojone stanem swojego zdrowia. Gdy dochodzi do tego stres związany z lękiem przed samym badaniem Pacjent czuje się niekomfortowo na długo nim dojdzie do samego badania. W związku z tym lęk w nim narasta i tylko przyjazna atmosfera i profesjonalizm personelu może pomóc w przełamaniu jego lęków. Bardzo ważne jest, żeby personel wykonujący badanie rezonansem magnetycznym lub tomografem komputerowym miał choćby podstawowe przeszkolenie z terapii poznawczo-behawioralnej. Choć brzmi to bardzo skomplikowanie to w rzeczywistości chodzi o zapoznanie Pacjenta ze sprzętem, dokładne opisanie czego ma się spodziewać w trakcie badania, poinformowanie o tym, że będzie się w pomieszczeniu obok oraz o tym jak w przypadku napadu paniki można wezwać pomoc przy pomocy specjalnego przycisku. Co więcej, jeśli Pacjent będzie wiedział, że w trakcie trwania badania będzie miał możliwość kontaktu z technikiem elektroradiologiem to też go uspokoi.

4. Badanie rezonansem magnetycznym lub tomografem komputerowym po podaniu środków uspokajających lub w sedacji

Bywa i tak, że lęk Pacjenta jest tak duży, że jedyną opcją na wykonanie badania jest podanie mu środka uspokajającego lub wręcz usypiającego. W obu sytuacjach o podjęciu takiej decyzji decyduje lekarz. Środek uspokajający podawany jest na 15-20 minut przed badaniem. W przypadku sedacji w trakcie badania Pacjentowi towarzyszy anestezjolog i pielęgniarka, który decyduje jakiej substancji użyć i w jakiej dawce. Anestezjolog podejmuje ostateczną decyzję po wywiadzie z Pacjentem i ocenieniu jego ogólnego stanu zdrowia oraz ewentualnych przeciwwskazań, takich jak alergie czy interakcje z przyjmowanymi na stałe lekami. Warto wiedzieć, że jeśli podanie środka usypiającego zostało zaplanowane to na badanie nalży przyjść na czczo, a dokładniej co najmniej 6 godzin po ostatnim posiłku. Co więcej, dwie godziny przed badaniem należy przestać pić. Uwaga! Jeśli Pacjent otrzyma środek uspokajający lub zostanie uśpiony to po badaniu nie powinien prowadzić urządzeń mechanicznych gdyż jego reakcje będą opóźnione.

Klaustrofobia jest jedną z odmian fobii, która polega na tym, że odczuwa się niczym nie uzasadniony lęk przed przebywaniem w zamkniętych, pomieszczeniach o niewielkich rozmiarach oraz strach przed utknięciem lub brakiem możliwości wyjścia z jakiegoś pomieszczenia czy przestrzeni. Klaustrofobia może być różnie nasilona ale w każdym przypadku sprawia, że Pacjent boi się badania. Czasami strach ten jest tak duży, że odkłada on termin badania lub wręcz go nie wykonuje. Warto jednak pamiętać, że taki lęk odczuwa naprawdę wiele osób i nie jest to niczym wstydliwym. Co więcej, w dobrych ośrodkach diagnostyki obrazowej personel medyczny doskonale wie co zrobić, żeby Pacjent podczas badania czuł się maksymalnie komfortowo. Trzeba tylko być szczerym i poinformować o swoich obawach.