Twoje serce też trenuje - EKG dla sportowców

Sport i aktywność fizyczna kojarzą się ze zdrowiem, energią i dobrą kondycją. Jednak intensywny wysiłek to także wyzwanie dla układu krążenia. Serce sportowca – niezależnie, czy mówimy o amatorze, czy zawodowcu – pracuje inaczej niż serce osoby prowadzącej siedzący tryb życia. Dlatego regularne badania kardiologiczne, w tym elektrokardiografia (EKG), są fundamentem profilaktyki i bezpieczeństwa w sporcie.

DLACZEGO EKG JEST TAK WAŻNE W SPORCIE?

Serce jest centralnym „silnikiem” organizmu. Podczas wysiłku jego praca przyspiesza, a układ krążenia musi dostarczyć do mięśni nawet kilkukrotnie więcej tlenu niż w spoczynku.
U osób aktywnych fizycznie występuje tzw. serce sportowca – fizjologiczne powiększenie i adaptacja mięśnia sercowego do wysiłku. Choć jest to naturalny proces, w niektórych przypadkach może maskować lub przypominać objawy chorób serca.

EKG pozwala ocenić:

rytm i częstość pracy serca,
przewodzenie impulsów elektrycznych,
obecność zaburzeń rytmu,
oznaki niedokrwienia lub przebytych incydentów kardiologicznych.

Dzięki temu możliwe jest wykrycie niebezpiecznych schorzeń, które u sportowca mogą zwiększać ryzyko poważnych incydentów, takich jak nagłe zatrzymanie krążenia.

EKG SPOCZYNKOWE – PIERWSZY KROK W DIAGNOSTYCE

Elektrokardiogram spoczynkowy to podstawowe, szybkie i nieinwazyjne badanie, w którym elektrody umieszczone na klatce piersiowej, rękach i nogach rejestrują aktywność elektryczną serca w spoczynku.
Cała procedura trwa kilka minut, jest bezbolesna i może być wykonywana wielokrotnie.

Co daje EKG spoczynkowe sportowcowi?

wykrywa wrodzone wady serca (np. zespół wydłużonego QT),
ujawnia zaburzenia rytmu,
może wskazywać na przerost komór lub inne adaptacje serca do wysiłku,
pozwala monitorować serce po przebytych chorobach (np. COVID-19).

Przykład zastosowania:
Przed rozpoczęciem sezonu sportowiec przechodzi badania okresowe. EKG wykrywa niewielkie zaburzenia przewodnictwa, które – po dalszej diagnostyce – okazują się objawem choroby wymagającej leczenia, zanim dojdzie do poważniejszych problemów.

EKG WYSIŁKOWE – TEST POD OBCIĄŻENIEM

Czasem spoczynkowe EKG to za mało, by ocenić, jak serce radzi sobie w warunkach intensywnej pracy. Wtedy wykonuje się EKG wysiłkowe, znane także jako test wysiłkowy lub próba na bieżni/ergometrze rowerowym.

Na czym polega?
Podczas badania pacjent wykonuje stopniowo zwiększany wysiłek fizyczny (marsz, bieg lub jazda na rowerze stacjonarnym), a w tym czasie stale rejestrowane są zapis EKG, tętno, ciśnienie tętnicze oraz samopoczucie badanego.

Co ocenia EKG wysiłkowe?

wydolność fizyczną,
reakcję serca na wysiłek,
obecność niedokrwienia ujawniającego się tylko podczas obciążenia,
tendencję do zaburzeń rytmu w trakcie intensywnej pracy serca.

Dlaczego to ważne dla sportowców?
Niektóre choroby serca dają objawy dopiero przy większym obciążeniu. Dzięki testowi wysiłkowemu można je wychwycić na wczesnym etapie. To szczególnie istotne u osób, które planują starty w zawodach lub podejmują trening wysokiej intensywności.

KIEDY SPORTOWIEC POWINIEN WYKONAĆ EKG?

Regularne EKG zaleca się:

przed rozpoczęciem intensywnych treningów lub nowego sezonu sportowego,
u osób po 35. roku życia, zwłaszcza z czynnikami ryzyka (nadciśnienie, palenie, cukrzyca, obciążenia rodzinne),
po przebyciu chorób infekcyjnych mogących wpływać na serce,
przy objawach takich jak ból w klatce piersiowej, kołatania, zawroty głowy, omdlenia,
w ramach kontroli po urazach i przerwach w treningach.

EKG W PROFILAKTYCE NAGŁYCH ZDARZEŃ SERCOWYCH

W ostatnich latach coraz więcej mówi się o nagłym zatrzymaniu krążenia u sportowców – zdarzeniu, które choć rzadkie, bywa tragiczne w skutkach. W wielu przypadkach jego przyczyną są nierozpoznane wcześniej wady serca lub zaburzenia rytmu. Regularne badania EKG, w tym wysiłkowe, mogą znacząco zmniejszyć to ryzyko.

KOMPLEKSOWA OPIEKA KARDIOLOGICZNA W SPORCIE

Nowoczesna medycyna sportowa łączy różne narzędzia diagnostyczne:

EKG spoczynkowe – szybka ocena rytmu i przewodnictwa serca,
EKG wysiłkowe – test pracy serca pod obciążeniem,
Echo serca – ocena budowy i funkcji mięśnia sercowego,
Holter EKG – 24–48-godzinny zapis pracy serca w codziennych warunkach.

W centrum medycznym, które oferuje zarówno EKG spoczynkowe, jak i wysiłkowe, możliwe jest kompleksowe monitorowanie zdrowia serca sportowców – od badań profilaktycznych po diagnostykę problemów wykrytych podczas treningu lub zawodów.

PODSUMOWANIE

Serce sportowca wymaga takiej samej uwagi, jak jego mięśnie czy stawy. Regularne badania EKG pozwalają wcześnie wykrywać zaburzenia, monitorować adaptację serca do wysiłku i minimalizować ryzyko groźnych incydentów kardiologicznych. Zarówno EKG spoczynkowe, jak i wysiłkowe są nieinwazyjne, bezpieczne i niezwykle wartościowe w ocenie zdrowia układu krążenia osób aktywnych.

Uwaga,
informacje zawarte w tym artykule mają charakter ogólny i edukacyjny. Nie stanowią one porady medycznej i nie mogą zastąpić konsultacji z lekarzem lub innym specjalistą medycznym. W przypadku jakichkolwiek pytań dotyczących stanu zdrowia, zawsze należy skonsultować się z wykwalifikowanym pracownikiem służby zdrowia.