Cichy zabójca - rak jajnika, cz.II


Diagnozowanie raka jajnika jest wyzwaniem z kilku powodów. Po pierwsze, wczesne stadium choroby często przebiega bezobjawowo lub z objawami niespecyficznymi, takimi jak bóle brzucha, wzdęcia czy uczucie pełności, które łatwo pomylić z innymi mniej groźnymi schorzeniami. Po drugie, nie ma powszechnie stosowanych badań przesiewowych, które byłyby skuteczne w wykrywaniu raka jajnika na wczesnym etapie. Z tego powodu wiele przypadków jest diagnozowanych dopiero w zaawansowanym stadium, kiedy rokowania są gorsze. Ponadto, różnorodność biologiczna nowotworów jajnika oraz ich tendencja do szybkiego rozprzestrzeniania się do innych narządów sprawiają, że diagnoza i leczenie stają się jeszcze bardziej skomplikowane.


Diagnoza 

Diagnostyka raka jajnika obejmuje kilka kluczowych etapów i metod badawczych, które pozwalają na wczesne wykrycie oraz określenie stopnia zaawansowania choroby. Oto główne kroki w diagnostyce tego nowotworu:

  1. Badanie ginekologiczne: Jest to podstawowe badanie, które wykonuje się dwuręcznie, przez pochwę i przez odbytnicę. Pozwala ono na ocenę wielkości, konsystencji oraz ruchomości jajników względem innych tkanek w miednicy.
  2. Badania obrazowe:
    • Ultrasonografia (USG): Przeprowadza się zarówno przezbrzuszną, jak i przezpochwową ultrasonografię. Te badania pozwalają na wykrywanie zmian guzowatych, ocenę ich wielkości oraz rozległości procesu nowotworowego.
    • Tomografia komputerowa (CT) i rezonans magnetyczny (MRI): Uzupełniają one ultrasonografię w wybranych przypadkach, szczególnie gdy potrzebna jest dokładniejsza ocena rozprzestrzenienia się nowotworu.
  3. Badanie cytologiczne płynu otrzewnowego: W przypadkach podejrzenia wodobrzusza, można wykonać punkcję jamy otrzewnowej, aby pobrać płyn do badania cytologicznego.
  4. Diagnostyka laparoskopowa: Ma ona ograniczone zastosowanie, ale może być wykorzystana do oceny wewnętrznej części brzucha i narządów w celu dokładniejszej diagnostyki.
  5. Badanie markerów nowotworowych w surowicy krwi: Najbardziej znany marker, CA-125, jest podwyższony u około 80% pacjentek z rakiem jajnika, ale jego podwyższone stężenie może występować również w innych schorzeniach, jak endometrioza czy stany zapalne. Istnieją również inne markery, takie jak AFP, HCG, LDH, które są używane w diagnostyce guzów zarodkowych.
  6. Testy specjalistyczne:
    • Test OVA1: Oznacza stężenie pięciu białek w próbkach krwi, które zmieniają się w przypadku raka jajnika. Pomaga zidentyfikować osoby z guzem w miednicy.
    • Test ROMA: Określa prawdopodobieństwo rozwoju nowotworu jajnika u chorej.

Wczesne wykrycie raka jajnika często następuje podczas rutynowych badań ginekologicznych, gdzie nieprawidłowa masa w miednicy może wzbudzić podejrzenia lekarza. Obrazowanie i badania laboratoryjne pomagają potwierdzić diagnozę i określić najlepszy plan leczenia.

 

    LECZENIE

    Leczenie raka jajnika zależy od stadium zaawansowania choroby, stopnia jej złośliwości oraz ogólnego stanu zdrowia pacjentki. Wybór odpowiedniej terapii zależy od indywidualnych potrzeb pacjentki i wymaga ścisłej współpracy z zespołem onkologów. Najczęstsze metody to:

    • Chirurgiczne usunięcie jednego lub obu jajników, macicy i części innych tkanek, w celu usunięciu jak największej ilości tkanki nowotworowej
    • Chemioterapia jest stosowana zarówno przed operacją (neoadjuwantowa), aby zmniejszyć rozmiar guza, jak i po operacji (adjuwantowa), aby zniszczyć pozostałe komórki rakowe
    • Radioterapia, choć rzadziej stosowana, czasami używana jest jako dodatkowa terapia do niszczenia komórek rakowych, może być używana w przypadku przerzutów lub nawrotów choroby
    • Nowoczesne podejścia terapeutyczne obejmują również terapię celowaną, która koncentruje się na specyficznych molekułach związanych z nowotworem, oraz immunoterapię, która wspomaga układ odpornościowy w walce z rakiem

    1. Chirurgia

    Operacja jest kluczowym elementem leczenia raka jajnika. Głównym celem chirurgii jest usunięcie jak największej ilości tkanki nowotworowej, co znane jest jako cytoredukcja. Często wymaga to resekcji innych narządów takich jak fragmenty jelita czy śledziona, aby zminimalizować obecność komórek nowotworowych. Procedurę tę powinien przeprowadzać doświadczony zespół specjalistów z dziedziny ginekologii onkologicznej i chirurgii, aby zapewnić najwyższą skuteczność i minimalizować ryzyko powikłań.

    2. Chemioterapia

    Chemioterapia, zazwyczaj stosowana po operacji, odgrywa kluczową rolę w eliminacji pozostałych komórek nowotworowych. Często wykorzystuje się pochodne platyny, takie jak cisplatyna czy karboplatyna, a także taksany (paklitaksel, docetaksel). Leczenie chemioterapeutyczne może również poprzedzać operację w celu zmniejszenia masy guza. Standardowy schemat obejmuje 6 cykli chemioterapii, zazwyczaj podawanych w odstępach 3–4 tygodni.

    3. Leczenie antyangiogenne

    Terapie antyangiogenne mają na celu zahamowanie tworzenia nowych naczyń krwionośnych, które odżywiają guz, co pośrednio hamuje jego wzrost. Przykładem leku stosowanego w tej strategii jest bewacyzumab, który często łączy się z chemioterapią.

    4. Leczenie podtrzymujące

    Inhibitory PARP, takie jak olaparib czy niraparib, są stosowane po chemioterapii w celu zapobiegania naprawie DNA w komórkach nowotworowych, co prowadzi do ich śmierci. Ta forma terapii jest szczególnie skuteczna u pacjentek z mutacjami genów BRCA1 lub BRCA2.

    5. Hormonoterapia

    W przypadkach, gdy komórki nowotworowe wykazują receptory hormonalne, możliwe jest zastosowanie hormonoterapii. Leki takie jak tamoksyfen, letrozol czy goserelina mogą być wykorzystywane do spowolnienia progresji choroby.

    6. Radioterapia

    Radioterapia ma ograniczone zastosowanie w leczeniu raka jajnika i jest stosowana głównie w celach paliatywnych, czyli łagodzenia objawów u pacjentek z zaawansowaną chorobą.

    7. Badania kliniczne

    Uczestnictwo w badaniach klinicznych może zapewnić dostęp do nowych terapii, które nie są jeszcze powszechnie dostępne. Pacjentki mogą zgłębiać te opcje za pośrednictwem swoich lekarzy lub poprzez odpowiednie rejestracje online.

     

    Rak jajnika leczy się najskuteczniej, gdy jest wykryty we wczesnym stadium. Znaczące jest, aby leczenie było prowadzone w specjalistycznych ośrodkach onkologicznych, co znacząco zwiększa szanse na wyleczenie i przeżycie.

     

    Perspektywy i zapobieganie

    Rak jajnika często ma niezbyt optymistyczne prognozy ze względu na późne wykrycie. Pięcioletnie przeżycie waha się i jest zależne od etapu wykrycia choroby. Wczesne rozpoznanie znacznie zwiększa te szanse. Chociaż nie ma pewnego sposobu na zapobieganie rakowi jajnika, kobiety mogą podjąć kroki w celu zmniejszenia ryzyka, w tym regularne badania genetyczne i konsultacje z lekarzem, jeśli mają historię rodzinnych przypadków raka. Rak jajnika pozostaje jednym z największych wyzwań w dziedzinie onkologii. Ze względu na swoją złożoność i trudności diagnostyczne, wymaga on dalszych badań i lepszego zrozumienia. Edukacja i świadomość są kluczowe w poprawie statystyk wczesnego wykrywania i leczenia tego nowotworu.


    >>> przyczyny, czynniki ryzyka oraz objawy w części I.

     

     

    Uwaga,
    informacje zawarte w tym artykule mają charakter ogólny i edukacyjny. Nie stanowią one porady medycznej i nie mogą zastąpić konsultacji z lekarzem lub innym specjalistą medycznym. W przypadku jakichkolwiek pytań dotyczących stanu zdrowia, zawsze należy skonsultować się z wykwalifikowanym pracownikiem służby zdrowia.