Bezpieczna podróż zagraniczna - obowiązkowe szczepienia

Planując podróż do odległych krajów warto jest zdobyć informacje na temat niezbędnych szczepień, zwłaszcza, jeśli wybieramy się do rejonów o odmiennej sytuacji epidemiologicznej. W tym celu warto skorzystać z wizyty u lekarza specjalizującego się w medycynie podróży. Taką konsultację najlepiej zaplanować jest kilka tygodni przed planowanym wyjazdem, ponieważ niektóre szczepionki wymagają podania kilku dawek w określonych odstępach czasu. Jakie szczepienia warto rozważyć przed wyprawą za granicę?

Większość dostępnych szczepień nie jest obowiązkowa, lecz zalecana, co oznacza, że nie są one prawnym wymogiem przed wjazdem do danego kraju, ale stanowią swego rodzaju sugestię dla dobra własnego zdrowia. Szczepienia przeciwdziałają nie tylko zakażeniom kropelkowym, ale także pokarmowym oraz przenoszonymi przez owady i zwierzęta. Warto jednak wiedzieć, że istnieją szczepienia obowiązkowe. Na przykład, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) nakłada na podróżnych obowiązek przyjęcia szczepionki przeciwko żółtej gorączce w przypadku wyjazdu do krajów o endemicznym występowaniu tej choroby. Dla formalności i umożliwienia przekroczenia granicy, podróżujący otrzymują Międzynarodową Książeczkę Szczepień, czyli tzw. żółtą książeczkę.

OBOWIĄZKOWE SZCZEPIENIA

1. Żółta gorączka

W świetle międzynarodowych przepisów zdrowotnych, jednym z obowiązkowych szczepień przed podróżą w rejony tropikalne jest to przeciwko żółtej gorączce. Choroba ta, znana także jako żółta febra, to forma gorączki krwotocznej, która zazwyczaj ma łagodny przebieg, ale w niektórych przypadkach może prowadzić nawet do śmierci. Żółta gorączka jest chorobą wywołaną przez wirus należący do rodziny Flaviviridae i jest przenoszona głównie przez komary z rodzaju Aedes. Choroba ta może występować zarówno w postaci łagodnej, jak i ciężkiej. W przypadku ciężkiej postaci mogą pojawić się gorączka, żółtaczka, krwotoki, uszkodzenia narządów wewnętrznych, a nawet może prowadzić do śmierci. Żółta gorączka występuje głównie w strefach tropikalnych i subtropikalnych w Afryce i Ameryce Południowej. W tych regionach choroba może wywołać epidemie, stwarzając poważne ryzyko dla zdrowia publicznego. Szczepienie przeciwko żółtej gorączce jest stosowane już od dziewiątego miesiąca życia i należy je podać co najmniej 10 dni przed wyjazdem do regionów zagrożonych tą chorobą.

Kraje w których szczepienie to jest obowiązkowe*:

Angola
Demokratyczna Republika Konga
Gabon
Kongo
Republika Środkowoafrykańska
Burundi
Uganda
Ghana
Gwinea Bissau
Liberia
Mali
Niger
Sierra Leone
Togo
Wybrzeże Kości Słoniowej
Gujana Francuska
Surinam

2. Meningokoki

Kolejnym obowiązkowym szczepieniem jest to przeciwko bakteriom Neisseria meningitidis, znanym jako meningokoki. Są to bakterie, które znajdują się w gardle i nosie zdrowych nosicieli, jednak w pewnych okolicznościach mogą przeniknąć do krwiobiegu wywołując zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, posocznicę, a nawet uszkodzenie narządów wewnętrznych. Choroba jest przenoszona drogą kropelkową, czyli przez kontakt z wydzielinami nosa i gardła chorej osoby, rozwija się bardzo szybko, a objawy mogą nasilać się w ciągu zaledwie kilku godzin, prowadząc do poważnych powikłań, a nawet śmierci. Aby osiągnąć ochronę, szczepienie należy podać najpóźniej 10 dni przed wyjazdem.

Kraje w których szczepienie to jest obowiązkowe*:

Arabia Saudyjska
Gambia
Libia

ZALECANE SZCZEPIENIA PRZED WYJAZDEM

Większość zalecanych szczepień przed wjazdem do określonych krajów nie jest obowiązkowa i nikt nie sprawdza dokumentów medycznych. Niemniej jednak, dla własnego bezpieczeństwa warto przed podróżą się zaszczepić. Należy pamiętać, że niebezpieczne drobnoustroje przenoszą się nie tylko poprzez drogę kropelkową wśród ludzi, ale również przez spożycie zanieczyszczonej żywności czy wody, a także za pośrednictwem kontaktu z zwierzętami i owadami. Poprzez poddanie się szczepieniom, minimalizujemy ryzyko zarażenia, co pozwala nam na beztroskie korzystanie z wakacyjnego czasu.

Przykładowe szczepienia zalecane przed wyjazdem to:

1. Dur brzuszny

Dur brzuszny, znany również jako tężec, to groźna choroba bakteryjna wywołana przez bakterię Clostridium tetani. Bakteria ta może przedostawać się do organizmu przez otwarte rany, powodując skurcze mięśni, sztywność i ból, co może prowadzić do poważnych powikłań, w tym trudności w oddychaniu i zaburzeń sercowo-naczyniowych. Szczepienie przeciwko durowi brzusznemu, wskazane są w podróż do wielu krajów, takich jak Chiny, Arabia Saudyjska czy Indie.

2. Zapalenie wątroby typu A

Zapalenie wątroby typu A, to choroba wirusowa atakująca wątrobę. Wywołane jest przez wirusa HAV (Hepatitis A Virus) i przenosi się głównie drogą pokarmową, poprzez spożycie zanieczyszczonej wody lub żywności. Charakteryzuje się objawami takimi jak żółtaczka (żółtawe przebarwienie skóry i oczu), gorączka, osłabienie, bóle brzucha i nudności. W większości przypadków przebiega łagodnie i samoogranicza się, jednak w niektórych sytuacjach może prowadzić do poważnych powikłań. Szczepienie przeciwko zapaleniu wątroby typu A, rekomendowane praktycznie we wszystkich krajach świata, a w szczególności zalecane przy podróżach do krajów o niskich standardach sanitarnohigienicznych. Schemat szczepienia obejmuje dwie dawki.

3. Wścieklizna

Wścieklizna, to śmiertelna choroba wirusowa atakująca układ nerwowy. Jest wywołana przez wirusa wścieklizny, który przenosi się poprzez ukąszenia lub kontakt z płynami zakażonego zwierzęcia, zwłaszcza dzikich ssaków, takich jak lisy czy nietoperze. Objawy początkowe są podobne do grypy, ale wkrótce pojawiają się problemy neurologiczne, w tym drażliwość, bóle głowy i mięśni oraz trudności w połykaniu. Choroba postępuje szybko i prowadzi do śpiączki i śmierci. Szczepienie przeciwko wściekliźnie jest szczególnie istotne przy podróżach na dzikie tereny. Stosuje się różne schematy szczepień.

4. Cholera

Cholera to ostre zakaźne schorzenie jelit wywołane przez bakterię Vibrio cholerae. Charakteryzuje się gwałtownym wystąpieniem biegunki, której towarzyszą wodniste stolce o charakterystycznym ryżowym wyglądzie. Choroba przenosi się głównie przez spożycie skażonej wody lub żywności, a jej objawy mogą się nasilać szybko, prowadząc do odwodnienia, a w przypadkach ciężkich – nawet do zgonu. Unikanie picia nieprzegotowanej lub nieuzdatnionej wody oraz higiena osobista są niezwykle istotne w zapobieganiu tej choroby. Szczepienia na cholerę, zalecane przed podróżami do krajów rozwijających się w Ameryce Południowej, Afryce czy Azji.

5. Japońskie zapalenie mózgu

Japońskie zapalenie mózgu to choroba wirusowa wywołana przez wirus JEV. Choroba jest przenoszona przez komary z rodzaju Culex i głównie występuje w obszarach Azji Południowo-Wschodniej oraz Pacyfiku. Charakteryzuje się zapaleniem ośrodkowego układu nerwowego, które może prowadzić do poważnych powikłań neurologicznych, takich jak zapalenie mózgu, drgawki i paraliż. Szczepienia przeciw JEV są dostępne i zalecane dla osób podróżujących do obszarów endemicznych, aby uniknąć ryzyka zakażenia tym wirusem. Szczególnie ważne przy podróżach do Indii, południowo-wschodniej Azji czy na półwysep York.

*Warto zauważyć, że przepisy w kwestii obowiązkowych szczepień zmieniają się niemal każdego roku, co w dużej mierze zależy od obecnie panującej sytuacji epidemiologicznej na świecie. Przed wyjazdem należy więc udać się do lekarza medycyny podróży i sprawdzić aktualna listę obowiązkowych szczepień oraz krajów, których dotyczą. Szczegółowe i aktualizowane na bieżąco informacje można znaleźć na stronie Światowej Organizacji Zdrowia WHO.